Tijdens de IJsbeertop in Moskou op 4 december 2013 hebben hoge regeringsvertegenwoordigers van de vijf Arctische landen een verklaring ondertekend om de ijsbeer beter te beschermen. De landen hebben beloofd om meer beschermde gebieden aan te wijzen en regels op te stellen waardoor economische belangen de ijsberen niet verstoren.
Al eerder, in mei 2008, had het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Zaken bekendgemaakt dat de ijsbeer de status van beschermde diersoort in de VS krijgt. Dit verplicht Amerika om het leefgebied van de beren te beschermen. Het leefgebied op de Noordpool krimpt in als gevolg van de opwarming van de aarde. Hierdoor slinkt ook de ijsberen populatie in snel tempo.
Dat was de eerste keer dat de status ‘bedreigde diersoort’ aan een dier werd verleend op basis van klimaatverandering. Sinds 2006 staat de ijsbeer wel als ‘kwetsbare’ diersoort op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN, de World Conservation Council.
Wat is het effect van dit soort verdragen?
Het eerste IJsbeerverdrag werd in 1973 gesloten door de ‘ijsbeerlanden’. Dit heeft in de praktijk een aanzienlijk positief effect gehad op de bescherming van ijsberen. Hier zijn enkele belangrijke punten over de effectiviteit van het verdrag:
- Populatieherstel:
Dankzij het verdrag is de ijsbeerpopulatie goed hersteld. Vóór het verdrag was het aantal ijsberen gedaald tot ongeveer 5.000 à 10.000, maar nu zijn er ongeveer 30.000 ijsberen. - Regulering van de jacht:
Het verdrag heeft de jacht op ijsberen gereguleerd en in sommige landen, zoals Rusland en Noorwegen, zelfs volledig verboden. - Blijvende uitdagingen:
Ondanks het succes van het verdrag blijven er uitdagingen bestaan. Illegale jacht, vooral in Rusland, vormt nog steeds een bedreiging voor ijsberen. - Nieuwe bedreigingen:
Het eerste verdrag was vooral gericht op het aanpakken van de jacht, maar nieuwe bedreigingen zoals klimaatverandering en het smelten van zeeijs vallen buiten de directe reikwijdte van het verdrag. - Monitoring en onderzoek:
Het verdrag heeft bijgedragen aan continue monitoring en onderzoek naar ijsberen, wat essentieel is voor het begrijpen van hun veranderende leefomgeving en het nemen van effectieve beschermingsmaatregelen.
Hoewel het IJsbeerverdrag dus zeer effectief is geweest in het herstellen van de ijsbeerpopulatie en het reguleren van de jacht, zijn aanvullende maatregelen nodig om de huidige en toekomstige bedreigingen voor ijsberen aan te pakken, met name de gevolgen van klimaatverandering.
Over het IJsbeerverdrag
Het IJsbeerverdrag, officieel bekend als de Overeenkomst inzake de bescherming van ijsberen, werd in 1973 ondertekend door de zogenaamde ‘ijsbeerlanden’:
- Rusland (voorheen de Sovjet-Unie)
- Noorwegen
- Canada
- Denemarken (vanwege Groenland)
- Verenigde Staten (vanwege Alaska)
Deze vijf landen worden vaak aangeduid als de ‘Arctische landen’ of ‘ijsbeerlanden’ omdat zij gebieden binnen de leefomgeving van de ijsbeer bezitten.
